“استانی شدن انتخابات” در آستانه رای گیری در صحن مجلس/انتخابات مجلس دهم استانی خواهد بود؟

 

آذرقلم: شاید بتوان گفت این طرح بعد از “لایحه جرم سیاسی” قدیمی ترین طرحی است که بررسی آن در دوره های مختلف مجلس به سرانجامی نرسیده است. چه آنکه این طرح اولین بار در مجلس پنجم مطرح شد اما به دلایل مختلف در همان مجلس و در دوره های بعد مسکوت ماند. آخرین بار آن هم در مجلس هفتم بود. وقتی که نمایندگان، در آغاز سال ۸۶ طرحی را تصویب کردند که بر مبنای آن انتخابات دوره هشتم مجلس به صورت آزمایشی در استان‌های اصفهان، آذربایجان شرقی، زنجان، فارس، گیلان و لرستان اجرا می‌شد وبعد مجلس با توجه به نتایج آن درباره اجرای قطعی انتخابات استانی در سراسر کشور تصمیم‌گیری می کرد. با این وجود اما این طرح در اردیبهشت همان سال با ایراداتی از سوی شورای نگهبان روبرو و رد شد تا باز هم سرنوشت نامعلومی پیدا کند.

طولانی شدن بازه رسیدگی به این طرح و نامعلوم بودن سرنوشت آن، این گمانه زنی را تقویت کرد که علت به سرانجام نرسیدن این طرح ترس برخی از نمایندگان از کم شدن شانس خود برای ورود دوباره به مجلس است. امری که عباس زارع زاده سخنگوی کمسیون شوراها با قاطعیت آن را رده کرده و می گوید: “این ادعا درست نیست. چرا که اتفاقا این نمایندگان مجلس هستند که دوباره این طرح را به جریان انداختند و سرسختانه پیگیر تصویب آن هستند. پیش از این در دوره های قبل چندین بار طرح استانی شدن مورد تصویب مجلس قرار گرفت اما با ایراداتی از سوی شورای نگهبان رد شد. به همین دلیل هم از سوی نمایندگان مسکوت ماند”.

مجلس نهم و استانی شدن انتخابات

به هر ترتیب طرح استانی شدن انتخابات بار دیگر در مجلس نهم ( آذرماه ۹۳ ) و با امضای ۱۶۹ نماینده  و البته با تغییرات تازه ای مطرح شد. همان موقع نمایندگان با ۱۳۳ رای موافق و ۶۴ رای مخالف یک فوریت بررسی آن را به تصویب رساندند تا شاید بتوانند به پروسه کشدار و چندین ساله تصویب این طرح پایان دهند و انتخابات مجلس دهم در اسفندماه سال جاری را بر مبنای آن برگزار کنند. اگر این هدف عملی شود در آن صورت در انتخابات مجلس دهم، استان ها حوزه های انتخابی اصلی و شهرستان های هر استان حوزه های فرعی محسوب خواهند شد. هر کاندید در حوزه انتخابی فرعی مورد نظر خود ثبت نام خواهد کرد اما این بار نه فقط رای دهندگان آن حوزه فرعی بلکه همه رای دهندگان استان مربوطه می توانند به او رای دهند. به گفته نمایندگان قرار نیست تعداد نمایندگان فعلی هر استان با اجرای این طرح کاسته شود.

طرح استانی شدن انتخابات تقدیم هیئت رییسه مجلس شده است

بعد از تصویب یک فوریت بررسی طرح استانی شدن انتخابات، اوایل بهمن ماه نمایندگان موافق و مخالف این طرح برای نزدیک شدن بیشتر دیدگاه هایشان بهم نشست مشترکی برگزار کردند. کمسیون شوراهای مجلس هم در هفته پایانی سال ۹۳ بررسی این طرح را در نشست این کمسیون آغاز کرد. تا آنجا که هفته گذشته این کمسیون در ادامه بررسی این طرح نشست  مشترکی با علی لاریجانی رییس مجلس برگزار کرد. نشستی که در آن لاریجانی بر ضرورت دقت بیشتر در بررسی این طرح تاکید کرده بود. حالا اما عباس زارع زاده سخنگوی کمسیون شوراها در گفت و گو با خبرآنلاین از تصویب همه بندهای طرح استانی شدن انتخابات در این کمسیون خبر داده و می گوید: در آخرین جلسه کمسیون که یکشنبه برگزار شد مواد باقی مانده از طرح استانی شدن انتخابات نیز تصویب شد و کمسیون طرح را به هیئت رییسه مجلس ارجاع داد تا هر چه زودتر در صحن علنی مطرح شده و برای انتخابات مجلس دهم اجرایی شود.

 آیا این طرح به انتخابات مجلس دهم خواهد رسید؟

اما بر خلاف امیدواری سخنگوی کمسیون شوراها که می گوید: “با پیگیری و جدیت نمایندگان این طرح برای انتخابات مجلس دهم اجرایی خواهد شد”؛ دولتی ها اظهار نظری متفاوت در این زمینه دارند. از جمله محمدحسین مقیمی معاون سیاسی وزیر کشور و رییس ستاد انتخابات شنبه گذشته در این باره گفت: طرح استانی شدن انتخابات در دست بررسی است و هنوز نتیجه قطعی حاصل نشده است. افزون بر این سید علی میرباقری مشاور وزیر کشور نیز در این باره گفته است: “امکان اینکه این طرح به انتخابات آینده مجلس برسد، بسیار کم است. چون فرآیند تصویب و ابلاغ آن روندی بسیار طولانی دارد و با این که فوریت آن تصویب شده، به خاطر مخالفان فراوانی که در مجلس دارد بعید است به این دوره برسد”.

سیاست های کلی انتخابات همسو با طرح استانی شدن انتخابات مجلس

در کنار تلاش نمایندگان برای تغییر در روند برگزاری انتخابات مجلس، اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز در حال تدوین سیاست های کلی انتخابات برای بهبود روند انتخابات در کشور هستند. اینکه تا چه میزان طرح استانی شدن انتخابات مجلس در راستای سیاست های کلی انتخابات پیش رفته است؛ پرسشی است که سخنگوی کمسیون شوراها درباره آن اینگونه به خبرآنلاین پاسخ می دهد: نمایندگان کمیسیون شوراها نشست مشترکی با اعضای مجمع داشتند و طرح استانی شدن کاملا همسو با سیاست های کلی انتخابات پیش می رود. به گفته دخیل عباس زارع زاده، مجمع خواستار استانی شدن صرف انتخابات مجلس بود. اما اعضای کمسیون با تمهیداتی تلاش کردند تا هم انتخابات استانی باشد و هم شهرستان های هر استان هم نماینده داشته باشند. آنگونه که زارع زاده می گوید بعد از این نشست مشترک قرار شد تا استانی شدن انتخابات به این نحو انجام شود که هر نماینده با کسب ۱۵ درصد آراء در حوزه انتخابیه خود به اضافه کسب اکثریت رای در استان مربوطه می تواند وارد مجلس شود. و البته انتخابات نیز یک مرحله ای خواهد بود.

حالا باید منتظر ماند و دید آیا بالاخره مجلس نهم می تواند نقطه پایانی بر بررسی طرح استانی شدن انتخابات بگذارد و انتخابات مجلس دهم به صورت استانی برگزار شود یا خیر؟.

در ادامه نگاهی گذرا خواهیم انداخت به اظهارات موافقان و مخالفان طرح استانی شدن انتخابات:

موافقان طرح	دلیل موافقت	مخالفان طرح	دلیل مخالفت
مهرداد بائوج لاهوتی نماینده لنگرود و از نمایندگان پیشنهاد دهنده این طرح	عادلانه شدن نظام انتخاباتی و ایجاد فرصت های برابر برای آحاد ملت، همچنین کنترل تخلفاتی نظیر خرید رای و تقویت فرهنگ تحزب را از ویژگی های این طرح است.	احمد بخشایش نماینده اردستان	دسترسی مردم در شهرستان‌ها به نمایندگان خود بعد از اجرای این طرح دشوار خواهد شد. اجرای این طرح مغایر با امنیت ملی است
حسین گروسی  نماینده شهریار، ملارد و شهر قدس	در انتخابات مجلس به صورت استانی به نمایندگان در جامعه بزرگتری رای داده خواهد شد و اشخاصی که در معرض انتخابات قرار می‌گیرند ناچارند افکار عمومی بیشتری را متقاعد کنند.   به علاوه بعد از اجرای این طرح، مجلس بیشتر به کارهای کلان کشور خواهد پرداخت	محسن صرامی‌فروشانی نماینده خمینی‌شهر	این طرح کاملا سیاسی‌کاری است و همچنین به نفع شهرستان‌های کوچک و مناطق محروم و مردمی که به دنبال نماینده‌های مردمی بوده و نه به دنبال وکیل‌الدوله‌ها نخواهد بود.
جعفر قادری نماینده ی شیراز	استانی شدن انتخابات باعث می شود که افرادی صاحب اندیشه تر و توانمندتر به میدان آیند.	احمد آریایی‌نژاد نماینده ملایر	تصویب این طرح حلقه ارتباطی مردم با حاکمیت را قطع خواهد کرد.
کمال علی پور نماینده سوادکوه و قائم شهر	با اجرای این طرح هر شهرستان نماینده ی خود را دارد با این تفاوت که نگاه و مطالبات استانی می شود. یکی از نکات مثبت طرح این است که باعث می شود دیگر کسی در شهرهای کوچک به صورت ایلی و قبیله یی رای نیاورد و مردم به نخبگان و باتجربه تر ها در استان توجه کنند و این حتما به مقتدرتر شدن مجلس می انجامد.	جواد جهانگیرزاده نماینده ارومیه	نکته منفی این طرح سلب فرصت از دیگران  و ایجاد فرصت  جدید برای  کسانی است که بیشتر مشهور هستند. دومین عیب بزرگ این طرح این است که در انتخاب نمایندگان مجلس باید ملاک، مردم هر شهر باشند. یعنی مردم هر شهر نماینده خود را انتخاب کنند ولی در صورت تصویب این طرح ملاک مردم استان می شوند. سومین مشکل در این طرح افزایش شدید هزینه انتخابات است.
موسی الرضا ثروتی نماینده بجنورد	اصل ۴۸ قانون اساسی تاکید بر توسعه متوازن استانها دارد، اما آیا الان این گونه نیست و تنها دلیل آن این است که نماینده ها ملی نیستند. نماینده ها همگی فکرشان معطوف به یک منطقه خاص است. و فرصت اینکه بخواهند ملی فکر کنند وجود ندارد. به علاوه اکثریت مردم کمتر اشتباه می کنند، با اجرای این طرح مردم یک استان بین دو فرد الف و ب شخصی که اصلح تر است، را بر خواهند گزید، و این شخص کسی خواهد بود که مقبولیت استانی دارد	علیرضا خسروی رئیس مجمع نمایندگان استان سمنان	این طرح با روح قانون اساسی مخالف است. این قانون به جز پر هزینه‌تر کردن انتخابات هیچ نتیجه مثبت دیگری نخواهد داشت.
سیدعلی میرباقری مشاور وزیر کشور در امور مجلس	این طرح باعث خواهد شد، مجلس عملکرد کارشناسی بیشتری به مسائل داشته باشد و نمایندگان مجلس از بررسی موارد جزئی خارج شوند و به سمت بررسی موارد کلی‌تر پیش بروند.	سید محمد بیاتیان نماینده بیجار	استانی شدن انتخابات مجلس موجب کاهش مشارکت مردم و  غفلت از امور محلی خواهد شد.

نگارنده : زینب صفری